Realizacje Czarodziejskiego fletu w powojennej historii Opery Wrocławskiej [część 2]

Czarodziejski flet w Breslau już 1 października w Operze Wrocławskiej! Dziś w naszym cyklu historycznym znów prezentujemy jak szeroki wachlarz pomysłów i potencjału inscenizacyjnego tkwi w arcydziele Mozarta przypominając dawne premiery tego niezwykłego tytułu, które przygotowywano już po zakończeniu generalnego remontu gmachu przy ulicy Świdnickiej.  

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu scena zbiorowa: postać – Małgorzata Grablewska (statystka),  Tamino – Taras Ivaniv Druga Dama – Dorota Dutkowska, Trzecia Dama – Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak, Pierwsza Dama – Jolanta Żmurko; fot. Marek Grotowski

Czwarta realizacja dzieła Mozarta została wystawiona w 2006 r. Premiera ta wpisywała się w obchody jubileuszu narodzin geniusza muzycznego z wiedeńskiego dworu i była grana już w zmodernizowanym gmachu przy ulicy Świdnickiej. Reżyserem spektaklu był Marek Weiss-Grzesiński, który zaakcentował inne motywy niż te, które wyróżniano w poprzednich realizacjach tego tytułu jak sam tłumaczył: „Zdejmując kolejne warstwy tej skomplikowanej zabawki, jaką jest dzieło Mozarta, odkrywamy ze zdumieniem, że mamy do czynienia z błyskotliwą diagnozą napięć pomiędzy światem męskim i kobiecym (…) Na końcu, po wielu jeszcze odkryciach, stajemy wobec głównego przesłania Mozarta, który przypomina nam, że największym skarbem człowieka jest wolność” (Adam Domagała, Czarodziejski flet, „Gazeta Wyborcza – Co jest grane?”, 24-30.04.2006).

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu od lewej: Papageno – Jacek Jaskuła, Pierwszy Kapłan – Andrzej Kalinin, Pamina – Wioletta Chodowicz, Kaznodzieja – Zbigniew Kryczka, Sarastro – Radosław Żukowski; Tamino – Pavlo Tolstoy, Drugi Kapłan – Jacek Ryś; fot. Marek Grotowski

Recenzenci dostrzegli, że w tym pomyśle inscenizacyjnym przebija teza o wyższości mężczyzn – szlachetnych i mądrych, nad rozrywkowymi i ekstrawertycznymi kobietami. Nie do końca teoria ta miała przełożenie w poziomie artystycznym przedstawienia, w którym to jednak panie zyskały przewagę i zebrały najwięcej pozytywnych recenzji. Doceniono szczególnie zjawiskową w tym spektaklu Aleksandrę Buczek, która „swobodnie pokonuje wirtuozowskie pułapki arii Królowej Nocy” Trzy Damy: Jolantę Żmurko, Dorotę Dutkowską i Elżbietę Kaczmarzyk-Janczak – „mają mozartowski dźwięk”  i Wiolettę Chodowicz, która „obdarza Paminę szczerymi uczuciami” (Jacek Marczyński, Bajka o wojnie damsko-męskiej, „Rzeczpospolita”, 3.04.2006). Wśród panów wyróżniał się Pavlo Tolstoy – „jest stylowym Taminem o pięknym głosie”, a także Jacek Jaskuła, który był „świetnym budzącym sympatie Papagenem” (Adam Czopek, Efektowny „Czarodziejski flet”, „Nasz Dziennik”, 3.04.2006).

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu od lewej: Druga Dama – Dorota Dutkowska, Pierwsza Dama – Jolanta Żmurko, Papageno – Jacek Jaskuła, Tamino – Pavlo Tolstoy, Trzecia Dama – Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak; fot. Marek Grotowski

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu scena zbiorowa; fot. Marek Grotowski

Scenografię do opery przygotował Marcel Sławiński, który akcję libretta Schikanedera przeniósł w bezczasową sterylną przestrzeń. Nastrój przedstawienia tworzony był głównie oświetleniem i projekcjami. Sferze kobiecej przypisany został kolor szaroniebieski, a światu męskiemu czerwień symbolizująca płomienie. Barwy te mieszały się w finale widowiskowej inscenizacji próby wody i ognia. Współczesne kostiumy, które dopełniły plastycznej wizji były autorstwa Ewy Kochańskiej.  Trzy miesiące po premierze „Czarodziejskiego fletu” na deskach Opery Wrocławskiej w ramach roku Mozartowskiego wystawiono jeszcze jeden utwór tego kompozytora – Cosí fan tutte w reżyserii Michała Znanieckiego.

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu: Postać – Małgorzata Grablewska (statystka), Trzej chłopcy: Anna Michalak, Ewa Plinko, Urszula Czupryńska i Tamino – Pavlo Tolstoy

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 24.03.2006; na zdjęciu: Tamino – Pavlo Tolstoy, Pamina – Wioletta Chodowicz; fot. Marek Grotowski

***

2010 rok Opera Wrocławska przywitała nową inscenizacją baśni Mozarta. Oficjalna premiera miała miejsce 3 stycznia. Za reżyserię i scenografię odpowiadała Anna Długołęcka, która posiadała także doświadczenie jako projektantka mody. Wykorzystała je do stworzenia strojów, na których oparła plastyczną warstwę realizacji. Kostiumy były bardzo misternie wykonane – wydziergane niczym z pajęczych sieci. Szczególnie „zapierało dech w piersiach” to, w co ubrana była Królowa Nocy (Adam Domagała, Czarodziejskie szydełko, „Gazeta Wyborcza – Wrocław”, 4.01.2010).

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu na pierwszym planie: Pamina – Aleksandra Makowska; fot. Marek Grotowski

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu: Trzej chłopcy – Małgorzata Węgrzyn-Krzyżosiak, Katarzyna Kozdrowska-Kordyjak, Ewa Wadyńska-Wąsikiewicz i Tamino – Aleksander Zuchowicz; fot. Marek Grotowski

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu: Druga Dama – Anna Bernacka, Pierwsza Dama – Anastazja Lipert, Królowa Nocy – Joanna Moskowicz, Trzecia Dama – Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak, Monostatos – Paweł Wunder; fot. Marek Grotowski

Scenografie były minimalistyczne, aby to soliści i ich prezencja sceniczna najbardziej skupiała uwagę widzów. Całość dopełniały wyświetlane na wielkich płachtach animacje. Wrocławska realizacja Czarodziejskiego fletu nie była pierwszą w dorobku Anny Długołęckiej, wcześniej wzięła ten tytuł na warsztat w Łodzi i Wałbrzychu. Ewa Michnik – Dyrektorka Opery Wrocławskiej, opowiadała o najnowszej realizacji baśni Mozarta: „Chcemy połączyć teatr współczesny z urodą kostiumu, światłem i projekcjami” (Magdalena Talik, Mistrz Amadeusz tym razem dużo skromniej, „Polska Gazeta Wrocławska”, 29.12.2009).

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu od lewej: Papageno – Łukasz Rosiak, Tamino – Aleksander Zuchowicz; fot. Marek Grotowski

W roli Tamina podczas premiery wystąpił Aleksander Zuchowicz, partię Królowej Nocy wykonywała Joanna Moskowicz, Paminę zagrała Aleksandra Szafir – „Jej jasny głos to dobry instrument, który z pewnością ma potencjał” (Maciej Łukasz Gołębiowski, Niedostrojony flet, „Hi Fi Muzyka”, 02.2010), w Monostatosa wcielał się Paweł Wunder, a Damian Konieczek w postać Sarastra. Jasnym punktem przedstawienia byli Papageno – Łukasz Rosiak i Papagena – Ewa Vesin: „Oboje, będąc w dobrej formie wokalnej, stworzyli kreacje żywe, dynamiczne i przekonujące. Słynny duet „Pa pa pa pa…” to jedna z najlepszych scen w tym przedstawieniu” (Maciej Łukasz Gołębiowski, Niedostrojony flet, „Hi Fi Muzyka”, 02.2010). Podczas premiery orkiestrą kierował Dariusz Mikulski, późniejsze spektakle poprowadził już Tadeusz Zathey.

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu: Papagena – Ewa Vesin, Papageno – Łukasz Rosiak; fot. Marek Grotowski

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu: Królowa Nocy – Joanna Moskowicz; fot. Marek Grotowski

Wolfgang Amadeus Mozart – Czarodziejski flet, premiera: 3.01.2010; na zdjęciu scena zbiorowa; fot. Marek Grotowski

Jakie będzie najnowsza premiera? Czy będzie to realizacja tradycyjna czy może niezwykła i awangardowa? Czy nowe dialogi napisane przez Marka Krajewskiego nie przyćmią muzyki Wolfganga Amadeusa Mozarta? Czy może porywająca muzyka znana od wieków nie pozwoli wybrzmieć słowom opartym na współczesnym kryminale? Być może jednak obie narracje: muzyczna Mozarta i literacka Krajewskiego, zabrzmią unisono oddając klimat mrocznego międzywojennego Breslau? Odpowiedź poznamy już 1 października!